Trâu Việt Nam là giống trâu nội địa có nguồn gốc lâu đời, gắn bó mật thiết với sản xuất nông nghiệp truyền thống. Chúng thuộc nhóm trâu nước, thường có màu da xám đen hoặc đen toàn thân, thân hình chắc khỏe, lưng thẳng, bụng sâu, sừng cong hình lưỡi liềm hoặc hình bán nguyệt. Trâu đực trưởng thành có thể đạt trọng lượng 400–500 kg, trâu cái khoảng 350–450 kg.

Trâu Việt Nam nổi bật với sức kéo khỏe, dẻo dai, thích nghi tốt với điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm và địa hình đồng bằng, trung du lẫn vùng núi. Chúng chịu đựng tốt với điều kiện nuôi kham khổ, dễ chăm sóc, ít bị bệnh và có tuổi thọ làm việc cao. Ngoài làm sức kéo, trâu còn được nuôi để lấy thịt, với thịt trâu có giá trị dinh dưỡng cao, ít mỡ, giàu đạm và khoáng chất.

Trâu Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế nông nghiệp truyền thống, đồng thời ngày càng được quan tâm phát triển trong các mô hình chăn nuôi kết hợp, nhất là tại các vùng trung du và miền núi.